سوال شریعتی و پاسخ علامه شوشتری

پاسخ علامه شوشتری به سؤال دکتر علی شریعتی

یک سئوال:

«در دعای ندبه به این مسأله اشاره شده است که می‌پرسد:

«نمی‌دانم کدام سرزمین تو را در برگرفته است؟ قرارگاهت کجاست، در کوه رضوی یا ذی‌طوی[1]…؟ و من نمی دانم این دعا که امروز آنرا در بسیاری محافل مذهبی خطاب به امام زمان ما می‌خوانند و در سال اخیر سخت رواج یافته و گروههای خاصی برای این کار تشکیل شده است، چرا سراغ حضرت مهدی را در ذی‌طوی و کوه رضوی می‌گیرند که جایگاه محمد حنفیه، امام زمان فرقه کیسانیه است که معتقدند در این کوه از انظار مخفی شده و از آنجا ظهور خواهد نمود[2] و پیروانش، با ندبه و زاری در پای این کوه و یا از دور، رو به این کوه، دعا می‌کردند که خارج شود و قیام نماید[3] گذشته از اینکه سرگذشت حضرت مهدی، نه در زندگی و نه در غیبت صغری و نه در غیبت کبری و نه پس از ظهور، هیچ رابطه‌ای با این کوه ندارد. اساساً، غیبت او بدین صورت نیست که در جای مخصوصی پناه گرفته باشد بلکه همه جا حاضر و ناظر است و این ما هستیم که او را تشخیص نمی‌دهیم و بنابراین سئوال از اینکه: «تو در کدام جایگاه مخفی بسر می‌بری» ظاهراً با نوع غیبت حضرت مهدی موعود شیعه امامی سازگار نیست. مطالعه دقیق متن دعای ندبه که از ائمه ما به تصریح و ترتیب نام نمی‌برد و پس از حضرت امیر که به تفصیل از مناقب و فضایل وی سخن می‌گوید ناگهان و بی واسطه، به امام غایب خطاب می‌کند، باز این سئوال را بیشتر در ذهن طرح می‌کند.

پاسخ علامه شوشتری به سؤال دکتر علی شریعتی

بهرحال، من این مطلب را فقط به عنوان یک سئوال علمی مطرح می‌کنم نه یک قضاوت قطعی، به این امید که به جای دشنام و اتهام، پاسخ معقول و منطقی بشنوم و این ابهام در ذهنم رفع شود و اگر کسی که در این مورد مطالعه دارد این مسئله را روشن کند منتی بر من نهاده است».

پاسخ حضرت علامه شیخ محمد تقی شوشتری

بسم الله الرحمن الرحیم

دانشمند محترم حضرت مستطاب آقای دکتر علی شریعتی

پس از درخواست موفقیت از درگاه حضرت احدیت برای آن جناب عرض می‌نماید: در پاورقی صفحه 11 در مجله انتظار مرقوم داشته‌اید (در دعای ندبه به این مسئله اشاره شده است… الخ) عرض می‌کند که آری در نصوص معتبره که از طرف ائمه اطهار علیهم‌السلام واصل شده، آمده است که جایگاه حضرت مهدی هم در دوران غیبت صغری و هم در دوران غیبت کبری کوه رضوی است.

شیخ الطایفه شیخ طوسی در کتاب غیبت بعد از نقل یک سلسله اخبار اولاً از عامه و ثانیاً از خاصه بر آنکه ائمه دوازده‌اند، و نیز آنکه مراد از آن دوازده همان ائمه امامیه هستند، و همچنین نقل اخباری بر امامت، خصوص امام دوازدهم به فرمایشات ائمه دیگر پیش از تولدش به آنکه او غیبت می‌کند در صفحه 12 می‌نویسد:

و اخبرنا ابن ابی جیدالقمی عن محمد بن الحسن بن الولید عن محمد بن الحسن الصفار عن العباس بن معروف عن عبدالله بن حمدویه بن البراء عن ثابت عن اسماعیل عن عبدالاعلی مولی آل سام قال: قال: خرجت مع ابی عبدالله علیه‌السلام فلما نزلنا الروحاء نظر الی جبلها مطلا علیها فقال لی تری هذاالجبل؟ هذا جبل یدعی «رضوی» من جبال فارس احبنا فنقله الینا اما ان فیه کل شجره مطعم و نعم امان للخائف مرتین، اما ان لصاحب هذا الامر فیه غیبتین واحده قصیره و الاخری طویله.

7 دیدگاه دربارهٔ «سوال شریعتی و پاسخ علامه شوشتری»

  1. باسلام

    به نظر من اساساً استاد شریعتی در این سوال بحث اصلیش جا و مکان ظهور نبوده و این چیزی است که حتی بزرگترین عالم دینی تشخیص نداد و شروع به دلیل آوردن برای جا و مکان حضرت مهدی کرد .
    استاد بزرگ شریعتی به احتمال زیاد این سوال را اینگونه طرح کردند تا همگان فرق دین درسی و علمی با دین ایده ای را دریابند ایشان میپرسد
    ((و من نمی دانم این دعا که امروز آنرا در بسیاری محافل مذهبی خطاب به امام زمان ما می‌خوانند و در سال اخیر سخت رواج یافته و گروههای خاصی برای این کار تشکیل شده است، چرا سراغ حضرت مهدی را در ذی‌طوی و کوه رضوی می‌گیرند که جایگاه محمد حنفیه، امام زمان فرقه کیسانیه است که معتقدند در این کوه از انظار مخفی شده و از آنجا ظهور خواهد نمود))
    و به روایتی دیگر و من نمی دانم چرا برای بیداری از غفلت و خواب و انسان بودن و ارزشهای متعالی بشری که در روح همه انسانها وجود دارد دنبال جای خاص یا مکان مشخص شده ای می گردید آن را در خود پیدا کنید و بستری سازید تا امام عصر از نادانی و غفلت قومی که منتصب به او و اجداد اویند رنجهای بزرگ نکشد و ببیند که شعیان علی یه مکان ظهور اهمیت می دهند نه به دلیلی که باعث ماندن در غیبت حضرت باشد .به نظرتان اگر بیاید و شمشیر عدالت در دست داشته باشد چند نفر از شیعیان جدش زنده می مانند؟

  2. دکتر شریعتی درباره فقراتی از دعای ندبه سؤالی به ذهنش می رسد و با توجه به رشته‌ی درسی‌اش؛ تاریخ ادیان شباهت هایی میان این فقرات دعای ندبه و مدعیات فرقه کیسانیه پیدا می کند و برایش این سؤال ایجاد می شود که شاید مأخذ اصلی این فقرات دعای کمیل از این فرقه اخذ شده باشد که حضرت علامه با کمال احترام به پرسش مرحوم دکتر شریعتی جوابی عالمانه می دهد و با استناد به آثار و منابع دست اولی چون الاکمال شیخ صدوق، الغیبه شیخ طوسی و الغیبه نعمانی و برخی از آثار مکتوب سید بن طاووس به تحقیق آن پرداخته و برای دکتر شریعتی ارسال می کند و مرحوم شریعتی نیز ضمن پذیرش جواب عالمانه حضرت علامه از وی به کرات تقدیر و تشکر می کند.

    وی در یکی از آثارش درگرامیداشت این بزرگمرد می نویسد: «… و در همین حال کوهی از علم و تحقیق و در کنارش انبوهی از کار، در گوشه دور افتاده شوشتر نشسته و نامش را هم کسی نشنیده است!» و در جای دیگر او را از دانشمندان گمنام در گوشه ای از شهری دور افتاده معرفی می کند.

  3. اگه حاج شیخ منظور دکتر رو متوجه نشده بود این همه بعد از جواب شیخ تقدیر و تشکر نمی کرد. دو حالت وجود داره یا اینکه دکتر خواسته دل شیخ رو نشکنه، شروع کرده تعریف و تمجید. که اگه شما با روحیات دکتر آشنا باشید، میدونید که همچین چیزی عیر ممکنه. و یا اینکه اصلا شما شوال دکتر رو اشتباه متوجه شدید. که این به یقین نزدیکتره

  4. واقعا براتون متاسفم . که کامنت منو پاک کردید. من توهینی به کسی کرده بودم. ؟خیلی ضعیفید شما بایست می رفتید سایت شخصی … رو باز می کردید نه دکتر شریعتی.

  5. محمد علیزاده

    بنده یکی از طرفداران دیدگاه های دکتر علی شریعتی هستم ولی
    معتقدم این شیخ فرزانه شوشتر جواب کاملا منطقی به دکتر داده اند در این ضمینه.
    در ضمن باید یاد آوری کنم
    که دکتر از این شیخ به خاطر این جوابییه تشکر کردند که متسفانه شما
    هیچ مطلبی در این زمینه بیان نکردید.

  6. س-ر استاد دانشگاه

    متن سوال دکتر شریعتی سوال اساسی را مشخص می کند نه برداشت ما از متن، مستحضرید سوال پیرامون اقامت حضرت مهدی(عج)در کوه رضواست که دانشمند بزرگ رجالی ومتخصص در شناخت روایات صاحب قاموس الرجال علامه شوشتری با دقت به این سوال پاسخ گفته اند وشاهدی از روایات هم بر آن آورده اند پس ننویسیم عالم دینی تشخیص نداد . این که دکتر می نویسد “اساساً، غیبت او بدین صورت نیست که در جای مخصوصی پناه گرفته باشد بلکه همه جا حاضر و ناظر است”به عنوان مویدی در رد اقامت حضرت در رضوی است.
    ب

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *