دکتر علی شریعتی : خوب، من میخواهم در اینجا به یک مسألهی اساسی بپردازم. مسألهی اساسیای که در میان روشنفکران الان مطرح است، روشنفکران افریقا، روشنفکران آمریکای لاتین، آسیا و تازگی در ایران هم مطرح است، (اگرچه در ایران قبل از آن که روشنفکران اروپایی و به خصوص افریقایی مطرح کنند، مطرح بوده و بعد فراموش شده. ولی حالا چون دوباره در اروپا مطرح شد، آثار و دامنهاش به محافل روشنفکری ایران هم رسیده است.) و آن مسأله، «بازگشت به خویش: است و قبلاً باید توضیح بدهم که اگر شنیدهاید من به مذهب تکیه میکنم، به اسلام تکیه میکنم، تکیهی من به یک اسلام رفورم شده و تجدید نظر شدهی آگاهانه و معینی بر یک نهضت رنسانس اسلامی است و این بینش مذهبی برای من از این طریق به دست نیامده که بنشینم فرقههای مختلف و ادیان گوناگون را جلوی خودم بگذارم و بعد یکی یکی آنها را مطالعه کنم و بالأخره به اسلام، تحت عنوان «دین برتر» معتقد شوم. بلکه من از طریق دیگری رفتهام و اعلام آن طریقه در اینجا به خاطر آن است که فقط روشنفکران و دانشجویان معتقد به مذهب نیستند که میتوانند دعوت مرا گوش دهند و بپذیرند. بلکه هر کس که روشنفکر است و آگاهی مستقل دارد و میخواهد به جامعهی خودش خدمت کند و رسالت روشنفکری خودش را نسبت به نسل و زمان خودش حس میکند، میتواند از همین راهی که ما رفتیم برود. خلاصه بر اساس یک فکر و عاطفهی مذهبی نیست که من مسألهی مذهب را به این شکل، در جامعه مطرح میکنم. چه، اتکای من به مذهب، طوری است که یک روشنفکر که احساس مذهبی هم ندارد، میتواند با من بیاید و بر آن تکیه کند. منتهی من تکیهام به عنوان یک ایمان و یک مسؤولیت اجتماعی است. ولی آن روشنفکر فقط به عنوان یک مسؤولیت اجتماعی میتواند با من شریک شود.