دکتر محمد مصدق و شریعتی

بنا به گفته علی شاکری ، نوشته های کنگره عمدتا توسط حمید عنایت و علی شریعتی به نگارش درمی آمد . بجز پیام به مصدق ، پیام به دانشجویان داخل کشور ، پیام دانشجویان عضو اتحادیه دانشجویان الجزایری و قطعنامه پایانی کنگره دوم نیز به دست علی شریعتی نوشته شده بود . 1
من که از نزدیک شاهد فعالیتهای علی در پشت پرده بودم ، می دیدم که شب و روز اوقات خود را صرف نوشتن و آماده سازی بیانیه ها ، پیامها و … می کند . او کمتر مجال و فرصتی برای دیدار حتی با من داشت و این نمایانگر حضور همه جانبه و سرشار از شور و نشاط مبارزاتی وی بود و حتی حضور وی در کنگره به نوشتن مثلا بیانیه ها و قطعنامه ها و … خلاصه و محدود نمی شد بلکه بنا به اظهارات اعضای فعال سابق کنفدراسیون علی طرف اصلی مذاکره و مشورت درباره موضوعات و مسائل حساس مطرح در کنفدراسیون بود .

1. همان
(( ظاهرا ورجاوند و شریعتی در مذاکرات سیاسی پشت پرده نقش مهمی داشتند . گویا در مورد موضع و تصمیمات مربوط به مسائل مطرح در کمیته ی اجرایی نظیر پیوستن ، به این یا آن سازمان جهانی که اغلب موجب بگومگوهای فراوان میان حضار می شد ، با ورجاوند و شریعتی مشورتهایی می شده است1 . به گفته آقای (( حسن ماسالی )) شریعتی در جلسات کمیته روابط بین المللی کنفدراسیون نیز حضور می یافت 2 .
کنگره لوزان با صدور قطعنامه ای حول سه محور : امور صنفی دانشجویی ، امور میهنی و امور بین المللی کار خود را به پایان برد 3. در امور میهنی ، قطعنامه ضمن محکوم ساختن سیاستهای ضد ملی و ضد فرهنگی رژیم پهلوی و نیز از بین رفتن محیط رعب و وحشت به دست گردانندگان رژیم ، خواستار آزادیهای واقعی ، آزادی انتخابات ، محکوم کردن افزایش بودجه نظامی و تحمیل آن بر بودجه ضعیف وزارت فرهنگ ، خروج ایران از پیمانهای تحمیلی نظامی ، محکوم کردن سیاست استقراضی دولت و قرارداد کنسرسیوم ، بر آزادی دکتر محمد مصدق پافشاری و تاکید کرده بود 4 .
در امور بین المللی ، قطعنامه خواستار الغای کلیه پیمانهای نظامی سنتو ، سیتو ، ناتو و قطع آزمایشهای هسته ای شده بود ، ضمن آنکه با محکوم کردن سیاستهای استعماری قدرتهای جهانی و مخالفت با سیاستهای تبعیض نژادی ، به دفاع و حمایت از نهضتهای آزادیبخش آن زمان از جمله مبارزات ملت آنگولا و موزامبیک پرداخته بود . در ادامه امور بین المللی قطعنامه ، حمله مسلحانه چین به هند را نیز محکوم ساخته بود که یکی از موضوعات بسیار مهم و مناقشه برانگیز در بین جناحهای داخلی کنگره بود . علی نیز در شماره سوم نشریه ایران آزاد در بیستم دسامبر 1962 / آذر 1341 مقاله ای تحت عنوان چین و هند درباره انگیزه ها و مقاصد حمله چین به هند نوشت و ضمن حمایت از کوشش ملت هند در دفاع از مرزهای ملی خود ، حمله مسلحانه چین به هند را عملی تجاوزکارانه دانسته و آن را محکوم کرده بود : (( کوشش ملت هند برای آبادانی و سعادت سرزمین کهنسال خویش و نقش این کشور به رهبری نخست وزیر روشن بین آن در سیاست جهانی و موقعیت مهمی که در بنیان بخشیدن به قدرت کشورهای دنیای سوم به عهده داشته است ، سبب گردیده که حس احترام همه ملل زنده جهان به سوی این کشور جلب گردد . بی شک ملت های رها گشته از بند استعمار در همه حال ملت هند را یاری خواهند نمود و به شدت عمل تجاوزکارانه چین کمونیست راتقبیح می نماید))5.
علی که در آن زمان از سیاستهای کشورهای مستقل و غیر متعهد مانند هند در قبال سیاستهای دو نظام سرمایه داری و کمونیسم دفاع می کرد ، در قطعنامه کنگره لوزان نیز ، تجاوز چین به هند را محکوم کرده بود که موجب واکنش برخی از هواداران وابسته به حزب توده در برابر آن شد : (( دانشجویان هواداران حزب توده به رهبری پرویز نیکخواه ، مخالف این موضوع بودند و سعی می کردند مانع از تصویب آن شوند . بالاخره پس از بحث ها و بگومگوهای فراوان ، قطعنامه شریعتی تایید و به عنوان هفتمین بند در گزارش کمیته روابط بین الملل گنجانده شد ))6 .

1و2 . همان
3و4 . ایران آزاد ، شماره 4 ، ژانویه 1963/ دی 1341
5. همان ، شماره سوم ، دسامبر 1962/ آذر 1341
6. برای اطلاع بیشتر از محتویات قطعنامه کنگره لوزان ن . ک . به ایران آزاد شماره 4

منابع :

کتاب  : طرحی از یک زندگی، پوران شریعت رضوی – (همسر دکتر علی شریعتی)

نشر الکترونیکی : وب سایت شریعتی در نیمه حرف.کام، اِنی کاظمی – (Shariati.Nimeharf.Com)